در سال ۲۰۲۵، دقت در انتخاب HS Code لوازم یدکی خودرو مهم‌تر از هر زمان دیگری است. فقط یک اشتباه کوچک در تعیین کد گمرکی می‌تواند منجر به جریمه‌های میلیاردی، تأخیر در ترخیص و حتی ضبط کالا شود. از طرفی، اگر HS Code درست را انتخاب کنید، نه‌تنها از جریمه در امان می‌مانید بلکه تا ۳۰٪ سود بیشتر در واردات خواهید داشت.
در این مقاله جامع، به‌صورت کاملاً کاربردی و همیشه‌سبز، مفهوم HS Code را توضیح می‌دهیم، تفاوت ۶ رقمی و ۸ رقمی را بررسی می‌کنیم، جدول ۵۰ کد پرکاربرد را ارائه می‌دهیم و در نهایت، ۵ اشتباه مرگبار در HS Code لوازم یدکی خودرو را با راه‌حل‌های عملی مرور می‌کنیم.
HS Code چیست؟ ۱ کد اشتباه = ۵۰ میلیون جریمه!
HS Code (Harmonized System Code) یا «کد هماهنگ کالا» یک شناسه بین‌المللی است که کالاها را در تجارت جهانی طبقه‌بندی می‌کند. در ایران، این کدها مبنای محاسبه حقوق ورودی، تعرفه گمرکی و کنترل استانداردها هستند.
به زبان ساده، HS Code همان کد شناسنامه کالاست. برای مثال:
- HS Code 8708 = قطعات و متعلقات وسایل نقلیه موتوری
- HS Code 8421.23 = فیلتر برای مایعات، مخصوص سیستم‌های روانکاری خودرو
هر رقم در HS Code معنی خاصی دارد: دو رقم اول فصل، دو رقم بعدی سرفصل فرعی و ارقام بعدی نشان‌دهنده جزئیات کالا هستند.
در گمرک ایران، اگر HS Code را اشتباه بزنید، ممکن است با مشکلات زیر مواجه شوید:
- جریمه بین ۵۰ میلیون تا چند میلیارد تومان به‌خاطر «اظهار خلاف واقع»
- توقیف کالا و ارسال پرونده به کمیسیون رسیدگی
- افزایش زمان ترخیص از چند روز به چند ماه
- پرداخت مجدد حقوق ورودی به‌صورت اصلاحی
مثال واقعی: واردکننده‌ای در سال گذشته «فیلتر روغن تویوتا» را به اشتباه ذیل ۸۴۲۱.۳۹ اظهار کرد، در حالی‌که HS صحیح آن ۸۴۲۱.۲۳ بود. نتیجه؟ جریمه ۴۲ میلیون تومانی و توقف ترخیص به مدت ۱۸ روز.
به همین دلیل، انتخاب HS Code لوازم یدکی خودرو باید کاملاً دقیق و مستند به دفتر تعرفه رسمی باشد.
فصل ۸۷: کدهای طلایی ۸۷۰۸ و ۸۴۲۱
بیش از ۷۰٪ از قطعات خودرو در فصل ۸۷ دفتر تعرفه طبقه‌بندی می‌شوند. به‌ویژه کد ۸۷۰۸ که به عنوان مادر قطعات و متعلقات وسایل نقلیه موتوری شناخته می‌شود. چند نمونه مهم:
| نوع قطعه | HS Code | توضیح |
|---|---|---|
| لنت ترمز (Brake Pads) | 8708.30 | قطعات سیستم ترمز |
| دیسک ترمز | 8708.30.10 | چدنی، مخصوص خودرو |
| کالیپر ترمز | 8708.30.90 | سایر قطعات ترمز |
| پلوس جلو/عقب | 8708.50 | شفت انتقال نیرو |
| طبق و بوش‌ها | 8708.80 | سیستم تعلیق |
| آینه جانبی | 8708.40 | قطعات بدنه خودرو |
در گروه سیستم‌های فیلتر و تهویه، کد طلایی دیگر، ۸۴۲۱.۲۳ است. این کد برای فیلتر روغن تویوتا، فیلتر هوا و سایر سیستم‌های تصفیه مایعات خودرو کاربرد دارد.
برای مثال، HS Code 8708 ترمز و HS Code 842123 فیلتر از پرکاربردترین کدها در گمرک ایران هستند. هرگونه اشتباه در انتخاب بین این دو می‌تواند باعث ارزیابی مجدد یا جریمه شود.
HS Code ۶ رقمی vs ۸ رقمی ایرانی: کدام را باید وارد کنیم؟
سیستم جهانی HS بر پایه ۶ رقم طراحی شده است (استاندارد WCO)، اما در ایران، برای افزایش دقت و محاسبه جزئیات تعرفه، از کدهای ۸ رقمی استفاده می‌شود. دو رقم آخر در ایران تعیین‌کننده نوع خاص‌تر کالا هستند.
مثلاً:
- 8708.30 (کد بین‌المللی)
- 8708.30.10 (کد ملی برای لنت ترمز جلو)
- 8708.30.90 (کد ملی برای سایر قطعات ترمز)
بنابراین، هنگام ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت یا اظهار در EPL گمرک، باید HS Code ۸ رقمی را وارد کنید.
نکته طلایی: اگر فقط ۶ رقم را وارد کنید، سیستم به شما خطای "کد ناقص" می‌دهد. اما بدتر از آن، اگر کد ۸ رقمی اشتباه باشد، ممکن است کالا در گروه تعرفه متفاوتی قرار گیرد و حقوق ورودی شما چند برابر شود.
چرا HS Code درست = سود ۳۰٪ بیشتر؟
بسیاری از واردکنندگان فکر می‌کنند HS Code فقط برای گمرک است، اما واقعیت این است که انتخاب صحیح آن می‌تواند مستقیماً روی سودآوری شما اثر بگذارد.
با HS درست:
- حقوق ورودی کمتر می‌پردازید.
- کالا سریع‌تر ترخیص می‌شود.
- ریسک جریمه و بازبینی صفر می‌شود.
- کنترل اسناد و حسابداری دقیق‌تر می‌شود.
در مقابل، اشتباه در HS می‌تواند باعث شود حقوق ورودی را دو بار پرداخت کنید یا در ارزیابی گمرک کالایتان به عنوان «غیرهم‌کد» ضبط شود.
مثلاً اگر لنت ترمز بنز را ذیل کد ۸۷۰۸.۹۹ بزنید به جای ۸۷۰۸.۳۰، ممکن است تعرفه‌تان از ۱۵٪ به ۲۵٪ افزایش یابد. این یعنی افزایش ۱۰٪ هزینه و کاهش مستقیم سود.
در مقابل، انتخاب درست HS Code ECU هیبریدی باعث می‌شود مشمول تخفیف‌های گمرکی یا حتی تعرفه صفر شوید.
پس HS درست یعنی سود بیشتر و خیال آسوده‌تر در ترخیص.
جدول ۵۰ HS Code پرتقاضا (لنت، فیلتر، ECU، پلوس)
در جدول زیر فهرست ۵۰ مورد از پرکاربردترین HS Code لوازم یدکی خودرو آورده شده است. این فهرست نتیجه بررسی میدانی و تجربه ترخیص مگا پارت از گمرکات کشور است.
HS Code ترمز: لنت، دیسک، کالیپر
| قطعه | HS Code | توضیح فنی |
|---|---|---|
| لنت ترمز بنز | 8708.30.10 | قطعه اصطکاکی برای ترمز دیسکی |
| دیسک ترمز | 8708.30.20 | چدنی یا فولادی، محور جلو |
| کالیپر ترمز | 8708.30.90 | مجموعه ترمز جلو/عقب |
| بوستر ترمز | 8708.30.50 | تقویت‌کننده فشار خلأ |
| سیلندر ترمز | 8708.30.60 | اصلی یا چرخ |
| شلنگ ترمز | 8708.30.70 | فشار بالا |
| پمپ ABS | 8708.30.80 | سیستم کنترل ضدقفل |
اگر در بخش ترمز فعال هستید، HS Code لنت ترمز بنز را همیشه با زیرکد دقیق ثبت کنید تا در ارزیابی گمرک دچار مشکل نشوید.
HS Code موتور: فیلتر، شمع، تسمه
| قطعه | HS Code | توضیح فنی |
|---|---|---|
| فیلتر روغن تویوتا | 8421.23.10 | فیلتر روغن برای موتور احتراقی |
| فیلتر هوا | 8421.23.20 | برای سیستم ورودی هوا |
| فیلتر سوخت | 8421.23.30 | فیلتر دیزل یا بنزینی |
| شمع موتور (Spark Plug) | 8511.10.00 | مخصوص موتورهای جرقه‌ای |
| کوئل موتور | 8511.30.10 | سیم‌پیچ احتراق |
| تسمه تایم | 4010.35.00 | لاستیکی با الیاف تقویت‌شده |
توجه کنید که HS Code 842123 فیلتر پایه مشترک فیلترهای روغن، هوا و سوخت است.
HS Code برقی: باتری، ECU، سنسور
| قطعه | HS Code | توضیح |
|---|---|---|
| ECU هیبریدی | 8537.10.00 | کنترل‌کننده موتور برقی |
| ECU بنزینی | 9032.89.00 | کنترل موتور احتراقی |
| سنسور ABS | 9031.80.00 | سنجش سرعت چرخ |
| باتری خودرو | 8507.10.00 | سرب-اسید ۱۲ ولت |
| شارژر هیبریدی | 8504.40.00 | اینورتر/مبدل برق |
| دینام | 8511.50.00 | مولد جریان متناوب |
در این بخش، کدهای برقی و الکترونیکی بیشترین تغییرات را در سال ۲۰۲۵ داشته‌اند.
HS Code تعلیق: پلوس، بلبرینگ، بوش
| قطعه | HS Code | توضیح |
|---|---|---|
| پلوس جلو | 8708.50.00 | محور انتقال نیرو |
| بلبرینگ چرخ | 8482.10.00 | بلبرینگ ساچمه‌ای |
| بوش طبق | 8708.80.20 | لاستیکی یا فلزی |
| کمک‌فنر | 8708.80.10 | گازی یا روغنی |
| طبق جلو | 8708.80.30 | بازوی تعلیق |
HS Code جانبی: لامپ، آینه، برف‌پاک‌کن
| قطعه | HS Code | توضیح |
|---|---|---|
| لامپ خودرو | 8539.21.00 | هالوژن، زنون یا LED |
| آینه جانبی | 8708.40.00 | برقی یا دستی |
| برف‌پاک‌کن | 8512.40.00 | موتور الکتریکی + تیغه |
تمام این کدها در «جدول HS Code لوازم یدکی خودرو» PDF مگا پارت به‌صورت قابل‌جستجو در دسترس هستند.
۵ اشتباه مرگبار در HS Code + راه‌حل فوری
بسیاری از واردکنندگان باسابقه نیز گاهی در دام اشتباهات تکراری می‌افتند. پنج مورد زیر پرتکرارترین خطاهای سال گذشته هستند:
- استفاده از کد فصل اشتباه (مثلاً ۸۵ به جای ۸۷)
- کپی‌کردن HS از فاکتورهای قدیمی بدون بررسی دفتر جدید
- نداشتن مدارک فنی برای اثبات کاربرد خودرو
- اشتباه در تشخیص کد ۸ رقمی ایرانی
- عدم درج توضیح فنی در اظهارنامه
اشتباه ۱: لنت را با دیسک یکی کردن!
بسیاری از واردکنندگان، هر دو را ذیل HS Code 8708.30.90 ثبت می‌کنند، در حالی‌که لنت و دیسک دو کد مجزا دارند. لنت در ۸۷۰۸.۳۰.۱۰ است و دیسک در ۸۷۰۸.۳۰.۲۰.
این اشتباه باعث می‌شود گمرک ارزیابی مجدد کند و جریمه دهد.
راه‌حل: همیشه شرح کالا را در اظهارنامه بنویسید: "Brake Pads – For Benz – Front Disc". این جمله ساده از میلیون‌ها تومان جریمه جلوگیری می‌کند.
اشتباه ۲: فیلتر هوا را با فیلتر کابین اشتباه گرفتن
فیلتر هوا موتور ذیل 8421.23.20 است ولی فیلتر کابین تهویه مطبوع در 8421.39.00 قرار می‌گیرد.
بسیاری از واردکنندگان، فیلتر کابین را با فیلتر هوا اشتباه می‌گیرند و باعث اختلاف در تعرفه می‌شوند.
راه‌حل: بررسی دفتر تعرفه جدید و مطابقت با کاتالوگ سازنده (OEM).
چطور HS Code درست پیدا کنی؟ ۳ روش عملی
انتخاب کد درست، ترکیبی از تجربه، ابزار و منبع معتبر است. در ادامه سه روش قطعی برای یافتن HS Code صحیح را معرفی می‌کنیم:
روش ۱: جستجو در EPL گمرک (گام‌به‌گام)
۱. ورود به سامانه EPL گمرک (epl.irica.ir)
۲. انتخاب بخش «جستجوی تعرفه»
۳. وارد کردن نام کالا (مثلاً "Brake Pad" یا "فیلتر روغن")
۴. مشاهده فهرست کدهای مرتبط و درصد حقوق ورودی
۵. انتخاب کد دقیق بر اساس شرح فنی
توصیه: همیشه با کلیدواژه انگلیسی و فارسی هر دو جستجو کنید. برای اطمینان، از فایل PDF دانلود جدول HS Code 2025 استفاده کنید.
روش ۲: کتاب تعرفه (دانلود PDF رایگان)
کتاب تعرفه رسمی گمرک ایران هر سال به‌روزرسانی می‌شود و در قالب PDF منتشر می‌گردد. نسخه ۲۰۲۵ شامل تمام اصلاحات جدید برای فصل‌های ۸۷ و ۸۴۲۱ است.
این کتاب را می‌توانید از سایت مگا پارت به‌صورت رایگان دانلود کنید. فایل شامل فهرست کامل HS Code لوازم یدکی خودرو و توضیح حقوق ورودی است.
روش ۳: مشاوره رایگان مگا پارت
اگر در انتخاب HS Code تردید دارید، کارشناسان مگا پارت با دسترسی به پرونده‌های ترخیص واقعی، می‌توانند دقیق‌ترین کد را برای شما پیشنهاد دهند.
کافی است نام قطعه و برند خودرو را ارسال کنید تا در کمتر از ۲۴ ساعت، HS Code صحیح و حقوق ورودی دقیق را دریافت کنید.
مثال واقعی: از خرید لنت بنز تا ترخیص بدون جریمه
واردکننده‌ای از چین، ۲۰۰۰ دست لنت ترمز بنز خریداری کرده بود. در فاکتور، HS Code درج‌شده 8708.99 بود، اما تیم مگا پارت پیش از ثبت سفارش آن را به 8708.30.10 اصلاح کرد. نتیجه؟
- کاهش حقوق ورودی از ۲۵٪ به ۱۵٪
- حذف ریسک ارزیابی مجدد
- صرفه‌جویی حدود ۹۰ میلیون تومان
این مثال نشان می‌دهد که HS Code فقط یک عدد نیست؛ بلکه کد سود و زیان شما در تجارت است.
سوالات متداول
در فصل ۸۵ یا ۹۰، بسته به نوع کنترلر. برای خودروهای برقی، اغلب ذیل 8537.10.00 ثبت می‌شود.
شمع موتور (Spark Plug) در 8511.10.00 است. برای برند NGK یا Denso تفاوتی در کد نیست.
خیر. چون جدول ۲۰۲۵ تغییراتی در شرح و ساختار دارد، استفاده از کدهای سال قبل ریسک جریمه دارد.
نتیجه‌گیری!
اگر واردکننده قطعات خودرو هستید، بدانید که HS Code لوازم یدکی خودرو کلید طلایی تجارت شماست.
کد اشتباه یعنی جریمه، تأخیر و زیان؛ اما کد درست یعنی سود، اعتبار و آرامش.